Mặc dù việc thiết kế trang web đòi hỏi phải có nhiều khả năng về mỹ
thuật, tuy nhiên vẫn có thể đưa ra một quá trình thiết kế để có thể giúp
bạn tăng khả năng tạo ra các trang web hiệu quả và ấn tượng. Có thể
nhiều người sẽ cho rằng việc đưa ra các bước trong quá trình thiết kế sẽ
làm mất đi quá trình sáng tạo, điều này có lẽ đúng đối với những nhà
thiết kế giỏi, những người có quá trình thiết kế và sáng tạo của riêng
họ. Nhưng với những người không được đào tạo bài bản và thực hành nhiều
thì việc nghiên cứu xem người khác thiết kế và ứng dụng các bước đó như
thế nào có thể sẽ giúp ích rất nhiều cho họ.
Bước 1 : Phân tích người dùng và tự đánh giá chính mình:
Nếu bạn không biết người dùng dự định là ai, thì tất cả việc thiết kế,
cho dù có được thực hiện kĩ lưỡng đến đâu cũng chỉ dẫn đến thất bại. Bạn
cần phải biết các thông tin về người dùng như trình độ, sở thích, các
lĩnh vực quan tâm, cấu hình trang thiết bị, phần mềm,… để tránh đưa ra
một trang web vô tích sự.
Bạn cũng cần phải phân tích các mối quan
tâm và khả năng của chính bạn. Bạn có khả năng thiết kế các trang web có
hiệu quả và ấn tượng không? Bạn có đủ trình độ chuyên môn để tạo ra
được các trang có lượng thông tin phong phú dựa trên các tài nguyên sẵn
có không?
Sau đây là một số kĩ thuật giúp cho bước này :
1. Mô tả mục tiêu: Hãy xác định chính xác mục tiêu của trang này một
cách ngắn gọn. Mục tiêu cần được mô tả một cách súc tích, rõ ràng, không
quá rườm rà, chi tiết.
2. Xác định vấn đề giải quyết: Từ mô tả
mục tiêu ở bước trên, nêu ra các vấn đề cần giải quyết để đạt được mục
tiêu, tóm tắt phương pháp giải quyết, ...
3. Xác định người
dùng: Liệt kê các đặc điểm của khách hàng như tuổi tác, nghề nghiệp,
giới tính, thu nhập, trình độ, vùng cư trú, cấu hình trang thiết bị,
phần mềm, … vào một danh sách để phân tích và xử lí sau này.
4.
Liệt kê các nguồn tài nguyên: Bạn có sẵn những gì để hoàn thành công
việc cả về mặt trang thiết bị, công cụ phần mềm,… và cả về trình độ
chuyên môn ? Bạn có thể làm được những gì, và bạn sẽ nhờ giúp đỡ những
gì ?
5. Xây dựng bảng tiến độ thực hiện: Xác định thời gian cần
để hoàn thành sản phẩm với các tài nguyên sẵn có, thời gian cần để thực
hiện từng bước của quá trình, …
Bước 2 : Thiết kế các chức năng và cấu trúc trang:
Có thể lúc này bạn rất muốn ngồi ngay vào máy và bắt tay vào việc xây
dựng trang web nhưng đừng vội! Hãy dành thời gian cho việc thiết kế các
chức năng và cấu trúc của các trang chính, vì đây là bước quan trọng
nhất trong quá trình thiết kế. Sau đây là một số hướng dẫn để thực hiện
bước này :
1. Chọn cách làm việc sao cho có thể phác thảo thiết
kế một cách thoải mái: Bạn có thể dùng bút để vẽ sơ đồ trên giấy, hay
có thể dùng các chương trình máy tính để phác thảo. Tuy nhiên việc sử
dụng các chương trình máy tính có thể sẽ làm hạn chế năng suất làm việc
vì các công cụ có sẵn thường bị giới hạn.
2. Việc thiết kế nên
đi từ trừu tượng đến cụ thể: Việc đưa ra các chi tiết ngay từ đầu có thể
sẽ làm mất đi tổng quan của vấn đề. Phải xác định khung của chức năng
trước rồi sau đó mới lựa chọn nội dung để điền vào.
Bước 3 : Tìm cách trình bày ấn tượng và hiệu quả
Ngay cả một cấu trúc tốt nhất cũng sẽ thất bại nếu việc trình bày thông
tin không trực quan và ấn tượng. Một cách trình bày có ấn tượng và hiệu
quả được đánh giá không chỉ bằng cách trông nó như thế nào mà còn xem
nó đóng góp như thế nào vào quá trình đạt mục tiêu ban đầu.
Sau đây là một số cách để tìm ra nguồn cung cấp cho các trình bày tốt:
1. Đưa ra càng nhiều cách trình bày từ khả năng của chính bạn. Luôn
quan sát và sưu tập các trình bày tốt đã đoạt giải, đã được nhiều người
công nhận, hay các trình bày mà bạn thích, ...
2. Luôn cập nhật
các thay đổi về công nghệ web. Bạn nên luôn có các tài liệu mới nhất về
HTML, cũng như các thông tin về các dạng tập tin và các thiết bị mới
được hỗ trợ bởi các nhà sản xuất.
3. Luôn ghi nhớ: Đối tượng đánh giá cách trình bày là người dùng chứ không phải bạn.
4. Thử càng nhiều giải pháp càng tốt và hãy ghi nhận các nhận xét, phản hồi của những người cộng tác để hoàn chỉnh thiết kế.
Bước 4 : Xây dựng nội dung:
Là một người thiết kế trang web, bạn có thể có hoặc không chịu trách
nhiệm tạo nội dung (như văn bản, hình ảnh, âm thanh, video, ..). Vì việc
tạo nội dung thường không thể đợi đến lúc thiết kế hình thành, bạn có
thể tiến hành các bước sau để đảm bảo rằng nội dung và thiết kế của bạn
là tương thích với nhau:
1. Sửa đổi, hiệu chỉnh các nội dung đã có hoặc các nội dung mà bạn có quyền sửa.
2. Xin hỗ trợ và cố vấn của những chuyên gia đối với các chủ đề ngoài lĩnh vực chuyên môn của bạn.
3. Thiết lập đường dây liên lạc giữa bạn (người thiết kế) và những
người tạo nội dung. Đưa ra các qui ước, các đặc tả cho nội dung như môi
trường hỗ trợ, định dạng tập tin, cách nén, qui ước đặt tên tâp tin, …
4. Đảm bảo càng nhiều thông tin càng tốt. Cần phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa văn bản và đồ
họa, hình ảnh, âm thanh trong nội dung.
5. Tạo một cấu trúc cây thư mục hợp lí cho nội dung và thường xuyên sao lưu để đảm bảo an
toàn.
Bước 5 : Thiết kế và kiểm tra khung trang web
Trong khi đang tiến hành xây dựng nội dung, đây là lúc kiểm tra các
chức năng và cấu trúc được xây dựng trong bước 2 xem nó hoạt động như
thế nào. Đây là bước mà bạn chuyển các mô tả về chức năng, về thiết kế
ban đầu sang một thể hiện là các trang web cụ thể. Sau đây là một số
hướng dẫn để thực hiện bước này :
1. Liên lạc với người quản
trị server để xem việc tổ chức các tập tin như thế nào và các đặc tả nào
có sẵn. Cho người quản trị biết các loại tập tin nào mà bạn đang sử
dụng chưa được hỗ trợ.
2. Sử dụng các liên kết trong các trang tới các cấu trúc thư mục tương tự như cấu trúc thư mục trên server.
3. Ghi nhận các ảnh thường được dùng trong việc truy xuất các trang
thông thường để đưa vào cache. Bằng cách này bạn có thể tăng tốc độ truy
xuất các trang.
4. Thử nghiệm trên server để kiểm tra xem nó hoạt động đúng như thiết kế hay không.
Bước 6 : Đưa nội dung vào:
Trong trường hợp tốt nhất, các khung dành cho văn bản và đồ họa sẽ được
điền vào bằng nội dung thực sự của nó một cách dễ dàng và ăn khớp. Tuy
nhiên điều này hiếm khi xảy ra vì một lẽ, hình ảnh và văn bản đưa vào có
thể không vừa với khung thiết kế dành cho nó như dự định ban đầu. Cần
phải thêm một số thao tác nữa mới có thể thực hiện xong chuyện này.
Để việc đưa nội dung vào thật sự đơn giản, ăn khớp, cần phải giữ mối
liên lạc tốt giữa các thành viên liên quan như người thiết kế, người
minh họa, người viết nội dung, người biên tập, và người quản trị server,
… Sau đây là một số hướng dẫn cho việc thực hiện tốt bước này :
1. Trước tiên hãy cho các trang hoạt động cục bộ, riêng lẻ để dễ kiểm tra, hiệu chỉnh, đánh giá, ...
2. Làm việc theo module, nghĩa là cho nhóm các trang liên quan nhau hoạt động trôi chảy trước khi mở rộng ra.
3. Đừng ngại thay đổi một quyết định thiết kế trước đó. Có thể bạn đã
giả định sai, hoặc là công nghệ đã thay đổi vào lúc đưa nội dung vào, …
Bước 7 : Kiểm tra và đánh giá
Các trang hiệu quả nhất là kết quả của việc thiết kế và đánh giá cẩn
thận. Một web site trị giá nửa triệu đô la có thể có đến 70% tổng chi
phí dành cho việc thiết kế và đánh giá. Sau đây là một số bước để thực
hiện việc này:
1. Kiểm tra hoạt động của các liên kết nội bộ và các nguồn tài nguyên.
2. Kiểm tra độ chính xác của các liên kết ngoại. Không có gì tệ hơn là
các liên kết với các trang bên ngoài không còn tồn tại nữa, hoặc là được
chuyển đến nơi khác, hoặc là không còn phù hợp nữa.
3. Thử các
trang với nhiều trình duyệt khác nhau. Thực hiện điều này để kiểm tra
tính tương thích của trang với các trình duyệt, xem thử thiết kế trang
đã tận dụng hết các hỗ trợ của trình duyệt chưa, …
4. Thử các
trang bằng nhiều cách kết nối khác nhau. Thử xem việc hiển thị các trang
có ảnh hưởng như thế nào nếu kết nối bằng mạng cục bộ, đường kết nối
tốc độ cao, đường điện thoại, …
5. Thử các trang ở tình trạng
mức độ truy cập cao. Nếu server của bạn chạy tốt trong các giờ cao điểm
thì những giờ khác có thể chấp nhận được.
6. Thử các trang với
nhiều dạng người dùng khác nhau. Nếu trang của bạn đề cập về các mối
quan tâm chung thì hãy tranh thủ thử trang web với những đồng sự, bạn
bè. Hãy ghi chú và quan sát. Có thể bạn sẽ không cần thay đổi phiên bản
của trang web nhưng bạn sẽ cần các
thông tin vì trang liên tục được cập nhật hóa.
Diễn Đàn
số bài gửi vào diễn đàn 
ngày tham gia diễn đàn
sở thick riêng
LỜI MUỐN NÓI 